สารเคมีที่ใช้ในกระบวนการฟอกย้อม

สารเคมีที่ใช้ในกระบวนการฟอกย้อมที่ควรรู้จัก สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ ดังนี้📷  

สารเคมีที่ใช้ในการขจัดสิ่งสกปรก  อาทิเช่น

   1.โซดาไฟ (sodium hydroxide : NaOH) ทำปฏิกิริยากับไขมันโดยเปลี่ยน   ไขมันเป็นสบู่ที่ละลายน้ำได้ นอกจากนี้ยังทำให้เส้นใยขยายตัว สิ่งสกปรกต่างๆ ถูกขจัดออกง่ายขึ้น ปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงนี้ได้แก่ ความร้อน นอกจากนี้ด่างยังช่วยกำจัดสารอื่นๆอีก เช่น โปรตีน เพกทิน สารลงแป้งที่  ตกค้าง เกลือแร่ต่างๆ ให้ละลายหลุดออกมา

2. น้ำสบู่ (detergent) ทำหน้าที่กำจัดไขมันในลักษณะที่ทำให้เกิดอิมัลชัน (emulsion) การกำจัดสิ่งสกปรกอื่นๆออกจากวัสดุรวมทั้งป้องกันมิให้ย้อนกลับไปติดบนวัสดุอีก น้ำสบู่แบ่งออกเป็น 4 ชนิด ได้แก่ พวกไม่มีประจุไฟฟ้า พวกมีประจุลบ พวกมีประจุบวก และพวกมีทั้งประจุบวกและประจุลบ แต่ละกลุ่มจะมีคุณสมบัติแตกต่างกันออกไป ได้แก่ ความสามารถในการแทรกซึม ความสามารถในการซักล้าง ความสามารถในการเกิดอิมัลชัน

3. สารจับโลหะ (complexing agent) เป็นพวกลิแกน หรือคีเลต สารนี้สามารถเกิดสารประกอบเชิงซ้อนกับไอออนของโลหะ เช่น Ca2+, Mg2+, Fe3+, Cu2+, Mn2+ เป็นสารที่ละลายน้ำได้ในสภาวะด่าง ไอออนเหล่านี้จะเกิดตะกอน  ไฮดรอกไซด์ที่ไม่ละลายน้ำในสภาวะด่างปกติ ตะกอนไฮดรอกไซด์เหล่านี้มีผลเสียต่อการฟอกผ้าด้วยไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (H2O2) ไอออนเหล่านี้ นอกจากจะพบในน้ำแล้วยังพบว่ามาจากวัสดุด้วย เช่น ฝ้าย เป็นต้น

สารเคมีที่ใช้ในการฟอกขาว อาทิเช่น

1. สารออกซิไดซ์ เป็นสารที่ทำให้สารอื่นเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชัน ได้แก่  สารประกอบเปอร์ออกไซด์ เช่น ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (H2O2) โซเดียมเปอร์ออกไซด์ (Na2O2) เป็นต้น สารประกอบไฮโปคลอไรท์ เช่น โซเดียม   ไฮโปคลอไรท์(NaClO) และแคลเซียมไฮโปคลอไรท์(Ca(OCl)2) เป็นต้น สารประกอบคลอไรท์  เช่น โซเดียมคลอไรท์ (NaClO2) เป็นต้น

   2. สารรีดิวซ์ เป็นสารที่ทำให้สารอื่นเกิดปฏิกิริยารีดักชัน ได้แก่ โซเดียมไฮโดรซัลไฟท์(Na2S2O4) โซเดียมเมทาไบซัลไฟท์ (Na2S2O6) โซเดียม  ฟอร์แมลดีไฮด์ซัลฟอกซิเลต(HCHOHSO2Na.2H2O) การฟอกขาวด้วยสารกลุ่มนี้จะได้ความขาวที่ไม่ถาวรเรียกว่า temporary white